Het aanraken van schilderijen is tijdens normale exposities ten strengste verboden, maar dat is bij deze expositie wel anders. Bij deze expositie kun je ze alleen maar aanraken. Kunstenares en onderneemster Jofke van Loon is de oprichtster van deze ‘expositie voor de zintuigen’ die zondag 11 januari werd geopend. Bekijk dit filmpje om een indruk te krijgen.

Het geluid van een zingende schaal galmde door zorgcentrum Koningsvoorde in Tilburg. Een slechtziende vrouw in een rolstoel maakte muziek met een bellenkrans. Het publiek was doodstil. Op de achtergrond van het podium hingen de eerste voelschilderijen. Langzamerhand werd duidelijk wat het idee van deze expositie was.
Jofke van Loon besloot een expositie voor blinde en slechtziende mensen te organiseren omdat zij zelf ervaring heeft deze doelgroep. Op haar achttiende kreeg ze een relatie met een jongen die maar voor 0.6 procent zag. Deze relatie duurde ongeveer zeven jaar. “Daarbij heb ik geleerd dat ‘helpen’ niet betekent dat je dingen uit handen moet nemen. Mijn ex speelde bijvoorbeeld gitaar. Als hij zijn plectrum liet vallen, moest ik het niet voor hem oprapen. Ik hielp hem meer door hem de plectrum zelf te laten vinden.” Zo werkt het volgens Van Loon ook met kunst. Ze wil laten zien dat slechtziende en blinde mensen ook van kunst kunnen genieten zonder dat ze hun ogen optimaal kunnen benutten. Daarom bedacht ze de Taktila methode®: als het ware een brailleschrift voor kleur. Toeschouwers voelen of ruiken aan de schilderijen. Sommige bezoekers droegen een bril die bedekt was met folie waardoor zij konden ervaren wat het is om blind te zijn. De weg van de expositie werd duidelijk gemaakt door middel van een taperoute langs de schilderijen. Bezoekers moesten met hun voeten aanvoelen welke richting ze op moesten. Ook is er gebruik gemaakt van verschillende materialen waardoor blinden en slechtzienden een kleur kunnen linken aan een structuur. Van Loon geeft regelmatig tekencursussen aan blinde en slechtziende mensen. Via die cursus kwam ze onder andere in contact met Anne. Ze werd in de loop der jaren zeer slechtziend en had het idee dat ze helemaal niks meer kon doen. Van Loon wilde haar laten zien dat ze bijna alles nog kon doen, maar dan op een andere manier: door te voelen, ruiken of luisteren. April 2013 bracht Van Loon een boek uit met als titel ‘Zintuigen als inspiratie’. Haar expositie is de praktijkuitvoering van het boek. Vijftien mensen een visuele beperking, zes kunstenaars en vele vrijwilligers werkten mee aan dit project. Deelneemster Marij Steijns: ‘Ik wilde dolgraag meedoen om mensen te kunnen overtuigen dat je niet hoeft te kunnen zien om je creativiteit te ontplooien.’ Van Loon is erg tevreden over het resultaat. ‘Het heeft me bloed, zweet en tranen kost maar het resultaat mag er wezen!’

Geschreven door studenten van de opleiding journalistiek